Afgelopen jaar ben ik dertig geworden en dat betekent dat ik bij de generatie hoor die de mooie naam ‘millennials’ heeft gekregen. Geboren tussen 1980 en 1995 is dit de generatie die opgroeide tussen de overblijfselen van wat ooit een overduidelijk christelijk land was. Sommigen werden groot in de kerk en bleven daar, vele anderen verlieten de kerk en keerden er niet meer terug.

Waarom zijn sommigen van de millennials eigenlijk in de kerk gebleven? De Britse onderzoekster Ruth Perrin heeft de afgelopen jaren grondig onderzoek gedaan naar het geloof en de kerkervaringen van millennials, en schreef daar een boek over dat vorige week uit kwam. In de Church Times verscheen een artikel met de belangrijkste lijnen uit haar onderzoek; en die bevindingen lijken mij de moeite waard om in het Nederlands nog eens te herhalen. (Lees het artikel hier.)

Een eerste belangrijke opmerking is deze: in tegenstelling tot oudere generaties, nemen millennials veel langer de tijd om uit te zoeken wie ze zijn en wat ze geloven. Het is niet meer zo dat identiteit iets is dat vast komt te liggen als je begin twintig bent. De meeste jonge mensen hebben minstens tot hun dertigste nodig om daar te komen. Ook niet vreemd, als je bedenkt dat de huidige wereld sneller en vaker verandert dan vroeger, dat er ongelofelijk veel te kiezen valt, en bovendien autoriteiten hun geloofwaardigheid verliezen: hoe bepaal je dan nog op wie en wat je kunt vertrouwen?

Ruth Perrin ontdekte in haar gesprekken met kerkgaande millennials vier gemeenschappelijke lijnen, vier redenen om naar de kerk te blijven gaan. Ik zal ze hieronder herhalen.

Wees echt

Authenticiteit was lange tijd zo’n typisch modewoord, en ik denk dat de meeste mensen het inmiddels aardig zat zijn. Maar blijft iets onmisbaars voor mijn generatie. Geloof moet echt zijn, het moet ergens over gaan, het is niet genoeg om uit een soort gewoonte of plichtsbesef naar de kerk te gaan. Als kerk moet je laten zien wat het uitmaakt dat je in God gelooft. Wat betekent het voor jezelf, en voor anderen, en wat zou je missen als je niet gelooft? Zodra de kerkdienst routine wordt, verlies je de millennial. Geloof kan geen automatisme zijn. Dat is best vermoeiend, zeker, maar helpt ook om dichtbij de kern te blijven.

Praat met ons

Uit die behoefte aan authenticiteit volgt ook dit: het belang van samen praten. Praten over wat geloof daadwerkelijk in je leven betekent. Millennials willen niet alleen maar naar de kerk om passief te ontvangen, ze willen ook meedoen. Misschien op een andere manier dan oudere generaties verwachten (of willen), omdat ze een druk en hectisch leven leiden, maar juist degenen die echt onderdeel zijn van de gemeenschap zullen de kerk niet snel verlaten. Samen met andere mensen zoeken en vragen, in plaats van de ‘juiste leer’ verteld te krijgen – wederom klinkt dat als een cliché, maar het kan nog verrassend vaak gebeuren dat er in kerken helemaal niet gepraat wordt.

Verlangen naar gemeenschap

Als het ingewikkeld is in je familie, of als je daar ver vandaan woont, kun je ondanks alle technologie eenzaam zijn en verlangen naar een groter verband. Waar vind je dan een gemeenschap waar je helemaal jezelf kunt zijn?

De millennials die hun plaats hebben gevonden in de kerk, zijn vaak degenen die ook relaties hebben opgebouwd met oudere gelovigen. Het zijn die intergenerationele relaties en vriendschappen die de kerk als geen ander kan bieden. Ook voor mij ging een nieuwe wereld open toen ik in contact kwam met oudere mensen uit mijn kerk. Een gemeenschap vormen met mensen die je anders niet zou uitkiezen is zó waardevol dat ik het nooit meer zou willen missen.

Iets om voor te leven

Als er iets lastig is voor mijn generatie, dan is het wel commitment. Er is zoveel waar je je aan kunt geven, en hoe kies je? Vrijwilliger, activist, politiek betrokkene, sportliefhebber, hobby-beoefenaar… In het grote aanbod lijkt het wel alsof veel kerken hebben gekozen om zich dan maar te presenteren als heel vrijblijvend: je hoeft hier niets, kom wanneer je wil.

Maar juist millennials hebben behoefte aan plekken van commitment, plekken waar het er wel toe doet of je er bij hoort of niet. Behoefte aan een boodschap die iets te zeggen heeft over het hele leven, over deze hele ingewikkelde wereld, over menselijke worstelingen en problemen. Niet verontschuldigend, maar vrijmoedig. Dat betekent dat de kerk niet minder moet aanbieden, maar juist meer: meer eerlijkheid, meer gastvrijheid, meer radicaliteit, meer duidelijkheid. Of misschien wel gewoon meer liefde voor God.

Herkenbaar? Al ben ik zelf een millennial, ik ben wel onderdeel van diezelfde kerk die vaak zo weinig te zeggen heeft. Ik voel me aangesproken en denk na over wat mijn rol kan zijn als ik in Nederland weer als predikant in de kerk ga werken. Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen en gedachten.