Voor ons was 2017 het jaar van de Grote Keuze. We wisten al een paar jaar dat we in 2018 naar het buitenland wilden, om daar een tijdje te wonen en waar Eelco bij een mooie onderzoeksplek zou kunnen werken. Maar er viel pas iets te kiezen toen Eelco begon met zoeken naar een mogelijke nieuwe werkplek. Uiteindelijk bleven er twee opties over: Denver in de VS, en Cambridge in Engeland. Deze twee opties waren zo verschillend dat we er twee maanden over gedaan hebben om een keuze te maken. In dat proces hebben we veel nagedacht over hoe je een goede keuze maakt, en achteraf heb ik daar nog eens over gereflecteerd om deze blog te kunnen schrijven.

Vandaag deel ik graag met jullie welke stappen je kunt nemen als je voor een moeilijke keuze staat, en leg ik uit hoe wij dat destijds hebben gedaan. (Ik heb veel gehad aan een aflevering van Ted Radio Hour over ‘Decisions’ (klik hier) en aan het hoofdstuk ‘What Should I Do?’ uit het boek The Jesuit Guide to Almost Everything – aanrader, heel mooi boek over allerlei belangrijke levensthema’s).

Zeven stappen om een keuze te maken

1. Niet weten.

In de Ignatiaanse traditie wordt dit genoemd: onverschilligheid. Dat klinkt alsof het je niet uitmaakt wat je uiteindelijk kiest, en inderdaad, deze stap helpt je om afstand te nemen. Moeilijke keuzes hebben de neiging om je emotioneel helemaal op te slokken. Dat gold ook voor ons. De keuze leek op een gegeven moment haast onmogelijk. Je kunt aan niets anders denken, je voelt stress of zelfs angst bij het idee dat je een keuze moet maken, terwijl je niet weet wat je moet doen. De eerste stap is om een stapje terug te doen, diep adem te halen en met een rationele blik naar de twee opties te kijken. Dit heeft alles te maken met vrijheid. Voel je je vrij om een keuze te gaan maken?

2. Accepteer dat er niet één goede keuze is.

Als de keuze erg moeilijk is, dan betekent het dat beide opties goed zijn. Dit was voor mij een opluchting om te beseffen. Er was niet één goed antwoord op de vraag. We hadden twee opties, die beiden bijzonder waren. Het was eigenlijk juist een luxe, om te kunnen kiezen uit twee mooie plekken. Dit maakte de keuze een beetje lichter.

3. Maak een lijst met voors en tegens.

In augustus maakten we een kort reisje naar Cambridge. Eelco ontmoette zijn mogelijke nieuwe collega’s, ik bekeek de stad. ’s Avonds dronken we een biertje in een pub en maakten we een lijstje van voors en tegens. Dat lijstje vonden we terug toen we aan het verhuizen waren, en ik heb het bewaard als een soort nostalgisch aandenken aan deze avond.

Cambridge:

• Voor: mooie stad, werken bij de Universiteit van Cambridge staat goed op Eelco’s cv, we houden van de Engelse cultuur en taal, pubs, dichtbij familie en vrienden.
• Tegen: het is minder een avontuur, dichtbij familie en vrienden wonen betekent ook dat je niet écht weg bent, minder goed weer, geen spectaculaire natuur in de buurt.

Denver:

• Voor: spannend avontuur, echt nieuwe cultuur, bergen! (Rocky Mountains), veel zon, voor Eelco wat meer vrijheid op het werk.
• Tegen: ver weg, drukke stad, alles moet per auto, Amerikaanse cultuur, werkplek voor Eelco biedt minder kansen.

4. Neem de tijd om erover na te denken.

Met een lijstje ben je er nog niet. Het is geen kwestie van optellen. Hoe zwaar weegt bijvoorbeeld het klimaat of de natuur? Uiteindelijk bleken twee dingen voor ons belangrijk: de mogelijkheden voor Eelco’s werk, en of we dichtbij familie en vrienden bleven. Dat laatste was boeiend om over na te denken. Aan de ene kant klonk het als een veilige optie en minder avontuurlijk om dichterbij Nederland te blijven. Maar aan de andere kant: wat is er belangrijker in je leven dan goede relaties met je naasten? Misschien was het wel niet zo erg om voor wat minder avontuur te kiezen en in plaats daarvan in staat te zijn om belangrijke gebeurtenissen zoals bruiloften bij te kunnen wonen, en er snel te zijn mocht er iets ergs gebeuren.

5. Welk gevoel komt bij je op bij welke keuze?

Iets dat ik achteraf heb geleerd uit de Ignatiaanse spiritualiteit, is dat je gevoel iets kan zeggen over of een keuze goed of minder goed is. Iets dat ik onbewust al wist, maar het is bijzonder dat nog eens te lezen. Belangrijk in de Ignatiaanse traditie, is erop te vertrouwen dat rust en vrede van God komt, en onrust en hopeloosheid niet. Als je bezig bent met nadenken, bidden of mediteren over een keuze, let dan op je gevoel. Een gevoel van rust en vreugde bij een van de opties, wijst op Gods aanwezigheid. Achteraf zie ik dat ik onrustig werd van het idee om belangrijke momenten in het leven van familie of vrienden te moeten missen, omdat we aan de andere kant van de wereld zouden wonen.

Natuurlijk kan een gevoel van rust ook voortkomen uit het vermijden van uitdaging, en een gevoel van onrust kan voortkomen uit het feit dat je het spannend vindt om iets te gaan ondernemen. Dan is de vraag wat je belangrijker vindt: je eigen comfortzone of een avontuur waarbij je over nieuwe grenzen gaat? Wees eerlijk en probeer zo rationeel mogelijk te kijken naar je gevoelens rond de keuze.

6. Probeer de opties om de beurt een tijdje uit.

Bij deze stap gaat het om verbeelding. Stel je voor, dat je voor de ene optie kiest. Hoe ziet je leven er dan uit? Denk vanuit dat beeld voor een paar dagen. En doe vervolgens hetzelfde bij de andere optie(s). Daardoor voorkom je dat je geest de hele dag tussen twee opties heen en weer springt. Je probeert je keuze als het ware uit. Hoe zou je je daar voelen, zijn er dingen waar je niet eerder over had gedacht?

Wij bleven de hele zomer twijfelen over onze keuze. Na het dagje Cambridge was het niet duidelijker geworden. Gelukkig hadden we die zomer ook een vakantie naar de Verenigde Staten gepland. Naar de westkust weliswaar, en niet naar Denver, maar toch konden we zo een beter idee van het land krijgen. We ervaarden de Amerikaanse manier van leven en de majestueuze cultuur, maar blijkbaar was het niet genoeg om ons te overtuigen. Want juist toen we omhoog klommen naar een waterval in het schitterende Yosemite, namen we een besluit. We zouden nu kiezen voor Cambridge, en na een week kijken of we daar nog steeds achter stonden. We probeerden de keuze uit.

Grappig genoeg bracht deze keuze ons meteen zoveel rust, dat we niet meer hebben uitgeprobeerd hoe de keuze voor Denver zou voelen. Natuurlijk bleef het lastig om afscheid te nemen van het idee om naast de Rocky Mountains te wonen. Toch groeiden we langzamerhand naar de keuze voor Cambridge toe, en dat had alles te maken met de volgende stap.

7. Committeer je aan één van de opties.

Kies gewoon één van de opties, en richt je vervolgens met hart en ziel op die keuze. Richt je identiteit als het ware op die nieuwe werkelijkheid, ga er helemaal ‘in’ staan. Je kunt daarbij zeggen: ‘Ik ben die iemand die … ‘

Toen ik dit voor het eerst hoorde in de aflevering van Ted Radio Hour, klonk het voor mij heel abstract, maar ik ben het gaan begrijpen. Toen we eenmaal voor Engeland kozen, op gevoel, omdat we ons een beetje vervreemd voelden in de cultuur van de VS, pas toen begon het te leven. Toen we eenmaal ons echt gingen voorstellen hoe het zou zijn om in Engeland te leven, toen werd het leuker en leuker. ‘Ik ben iemand die een paar jaar in Engeland gaat wonen’ – dat werd het nieuwe beeld van onze toekomst.

Er kwam zelfs een moment dat ik me niet meer kon voorstellen dat we ook voor Denver hadden kunnen kiezen. Ik had niet meer het gevoel dat ik een kans op Groot Avontuur liet schieten. Engeland was ook een avontuur en misschien is dichter bij je familie zijn wel een betere keuze dan dat je ver weg gaat omdat dat cooler klinkt.

Tegelijkertijd weet ik dat het ook andersom had gekund: we hadden ook voor Denver kunnen kiezen, en dan hadden we ons niet meer kunnen voorstellen om in Cambridge te wonen. Beide opties waren goed. Voor nu voel ik me gelukkig in Cambridge, het is een feestje om de Engelse cultuur en natuur te ontdekken, morgen gaan we een weekend naar Londen, en ik ben blij dat ik in juni terug kan reizen naar Nederland voor twee huwelijksfeesten.